Wolf Biermann

Bij weinigen zijn persoonlijk leed en de Duitse geschiedenis zo nauw verweven als bij dichter en zanger Wolf Biermann. Een leven tussen Oost en West, een weerspannige geest tussen alle fronten. Op zijn zestiende ging hij van West-Duitsland naar de ddr, die hij voor het betere Duitsland hield. Daar stimuleerde Hanns Eisler, de componist van de communistische arbeidersbeweging, hem om liederen te schrijven. Onder Brechts weduwe Helene Weigel was hij regieassistent bij het Berliner Ensemble. Mettertijd viel hij in ongenade bij de stalinistische machthebbers, mocht niet meer optreden en kreeg een publicatieverbod opgelegd. De Stasi hield hem dag en nacht in de gaten. Ondertussen werd hij in het Westen gevierd en geëerd. In 1976, na het beroemde optreden in Keulen, ontnam de Oost-Duitse sed hem het staatsburgerschap. De protesten tegen deze Ausbürgerung worden beschouwd als het begin van het einde van de DDR.

Op indringende wijze vertelt Biermann over zijn vader die als Jood en communist in Auschwitz werd vermoord, over zijn moeder die hem als kind redde uit de vuurzee van het bombardement op Hamburg in 1943. En over zijn vaderlijke vriend Robert Havemann met wie hij het lot van de dissident deelde. Hij voert ons binnen in de absurde wereld van de ddr- dictatuur met al haar uitwassen en de drama’s van alledag van mensen die zich verzetten. Ook verhaalt hij over zijn naar het Westen gesmokkelde en in het Oosten clandestien circulerende liederen met hun, ‘verskunst, robuuste retoriek en machtige kracht van de taal’, aldus literatuurcriticus Marcel Reich-Ranicki. Ondanks zijn veelbewogen leven leest het werk als een schelmenroman in de beste traditie van de brave soldaat Schweijk.